- 500 Πειραιάς – Κηφισιά (πλ. Πλατάνου)
Ακολουθεί διαδρομή παρόμοια με τη γραμμή 1 του Μετρό (ΗΣΑΠ). Εκτελούνται 4-5 δρομολόγια προς κάθε κατεύθυνση (3 το βράδυ Σαββάτου). - 790 Γλυφάδα – Περιστέρι (Ανθούπολη)
Ακολουθεί διαδρομή παρόμοια με τη γραμμή 2 του Μετρό (αν και μόλις πριν ένα χρόνο επεκτάθηκε από τον Αγ. Αντώνιο ως στην Ανθούπολη). Εκτελούνται 5 δρομολόγια ανά κατεύθυνση. - 400 Πειραιάς – Στ. Δουκ. Πλακεντίας
Ακολουθεί τη διαδρομή της γραμμής 3 του Μετρό αλλά δημιουργήθηκε μόλις το Μάιο του 2024. Πραγματοποιούνται 5-6 δρομολόγια ανά κατεύθυνση. - Χ14 Σύνταγμα – Κηφισιά (Express)
Αν και τυπικά είναι γραμμή Express, σταματάει σε όλες τις στάσεις της διαδρομής. Εκτελούνται 6-7 δρομολόγια ανά κατεύθυνση. - Τρόλεϊ 11 Άνω Πατήσια – Νέο Παγκράτι – Νέα Ελβετία
24ωρης λειτουργίας. Εκτελούνται 11 δρομολόγια ανά κατεύθυνση μεταξύ 00:00 – 05:00. - 040 Πειραιάς – Σύνταγμα
24ωρης λειτουργίας. Εκτελούνται 10-11 δρομολόγια ανά κατεύθυνση μεταξύ 00:00 – 05:00. - Χ93 Σταθμός Υπεραστικών Λεωφορείων ΚΤΕΛ Κηφισού – Αερολιμένας Αθηνών (Express)
Εκτελούνται 5-6 δρομολόγια μεταξύ 00:00 – 05:00 όλες τις μέρες της εβδομάδας - Χ95 Σύνταγμα – Αερολιμένας Αθηνών (Express)
Εκτελούνται 14 δρομολόγια μεταξύ 00:00 – 05:00 όλες τις μέρες της εβδομάδας - X96 Πειραιάς – Αερολιμένας Αθηνών (Express)
Εκτελούνται 6-7 δρομολόγια μεταξύ 00:00 – 05:00 όλες τις μέρες της εβδομάδα - X97 Σταθμός Δάφνη – Σταθμός Ελληνικό – Αερολιμένας Αθηνών (Express)
Έχει πλέον μετατραπεί σε γραμμή-φάντασμα με κανένα δρομολόγιο μέσα στη μέρα και 5 δρομολόγια τις μεταμεσονύκτιες ώρες. - Ιδανικά, κάθε δήμος του λεκανοπεδίου της Αττικής θα μπορούσε να εξυπηρετείται από νυκτερινά δρομολόγια μέσω ενός δικτύου 20-25 νυκτερινών λεωφορειακών γραμμών οι οποίες -με συχνότητες 20-40 λεπτών, ανάλογα τη μέρα και την ώρα- θα διέρχονται από το κέντρο της Αθήνας ή του Πειραιά. Παράλληλα, γίνεται πραγματικότητα το «Βραδινό Μετρό» με τις τρεις γραμμές του Μετρό αλλά και το Τραμ να λειτουργούν χωρίς διακοπή από το πρωί της Παρασκευής ως το βράδυ της Κυριακής.
- Ένα πιο ρεαλιστικό -μεταβατικό- σενάριο θα προέβλεπε τη δημιουργία ενός δικτύου 10 περίπου νυκτερινών λεωφορειακών γραμμών οι οποίες θα διέρχονται από τους κυριότερους οδικούς άξονες της Αθήνας, εξυπηρετώντας όσο το δυνατόν περισσότερες περιοχές, όπου αποδεδειγμένα υπάρχουν ανάγκες μετακίνησης, με τη συχνότητα των δρομολογίων να μην είναι αραιότερη των 30-40 λεπτών.
- Μέχρις ότου «ωριμάσουν οι συνθήκες» για κάτι από τα παραπάνω, ο ΟΑΣΑ μπορεί άμεσα να προχωρήσει στη δημιουργία 3 νέων νυκτερινών λεωφορειακών γραμμών για λόγους «ισονομίας». Έτσι, πέρα από τη γραμμή 500 που ακολουθεί την πορεία της γραμμής 1 του Μετρό και τη γραμμή 790 που ακολουθεί την πορεία της γραμμής 2, απαιτείται μία νέα γραμμή που θα εξυπηρετεί τις ίδιες περιοχές με τη γραμμή 3 του Μετρό από την Αγία Παρασκευή ως το κέντρο της Αθήνας και τον Πειραιά (σ.σ η γραμμή αυτή ιδρύθηκε ένα χρόνο αργότερα), καθώς και δύο γραμμές που θα ακολουθούν την πορεία του Τραμ: μία από το Σύνταγμα ως την περιοχή του Αλίμου, και μία από τον Πειραιά ως τη Βούλα. Επιπλέον, η γραμμή Χ14 πρέπει να επεκταθεί από το Σύνταγμα ως το ΚΠΙΣΝ μέσω της λεωφόρου Συγγρού. Σε κάθε περίπτωση, τα δρομολόγια των νυκτερινών λεωφορειακών γραμμών πρέπει να πυκνώσουν ώστε να πραγματοποιούνται τουλάχιστον ανά 30 λεπτά ή και συχνότερα όπου απαιτείται, ενώ πρέπει να αλλάξει και η αρίθμηση των νυκτερινών γραμμών ώστε να ξεκινούν με το γράμμα Ν, π.χ. Ν1 για τη γραμμή 500 και Ν2 για την 790 κ.ο.κ .
H δυνατότητα 24ωρης λειτουργίας του Μετρό και του Τραμ θα εξεταστεί προσεχώς, όπως ανακοίνωσε πριν λίγες μέρες ο Αναπληρωτής Υπουργός Μεταφορών κ. Κυρανάκης, στον απόηχο των ως επί των πλείστων αρνητικών αντιδράσεων που προκάλεσε προηγούμενη εξαγγελία του για επιδότηση της χρήσης ταξί για όσους διασκεδάζουν τις νυχτερινές ώρες.
Η ενίσχυση των νυχτερινών συγκοινωνιών, ακόμα και αν αποτελεί δεύτερη επιλογή για την κυβέρνηση, ίσως αποδειχτεί ακόμα δυσκολότερο εγχείρημα αν λάβουμε υπόψιν την προϊστορία της παράτασης λειτουργίας των μέσων σταθερής τροχιάς κάθε Παρασκευή και Σάββατο βράδυ.
Έως και πριν την πανδημία του κορωνοϊού, ίσχυε επί σειρά ετών η παράταση του ωραρίου λειτουργίας κατά δύο ακριβώς ώρες (τελευταία αναχώρηση από το Σύνταγμα στις 2:20 π.μ.) σε σχέση με τις υπόλοιπες μέρες στις γραμμές 2 και 3 του Μετρό και το Τραμ. Στη γραμμή 1 του Μέτρο η παράταση του ωραρίου είχε καταργηθεί ήδη από τα πρώτα χρόνια της οικονομικής κρίσης τόσο για λόγους κόστους όσο και ασφάλειας.
Από τον Μάρτιο του 2022, κατέστη δυνατό να παρατεθεί εκ νέου το ωράριο ως τις 1:30 τα ξημερώματα, ενώ τον περασμένο Νοέμβριο ανακοινώθηκε πως θα προστεθούν δύο ακόμα δρομολόγια, με τα μέσα να ολοκληρώνουν τη λειτουργία τους στις 2:00 π.μ., και πάλι λίγο νωρίτερα σε σχέση με το ωράριο που ίσχυε πριν την πανδημία.
Η δυσκολία για έστω ολιγόλεπτη παράταση του ωραρίου στα μέσα σταθερής τροχιάς (πόσω μάλλον για 24ωρη λειτουργία) τα Σαββατοκύριακα, αποδίδεται επισήμως σε συγκεκριμένους λόγους. Καταρχάς, στο πρόβλημα της στελέχωσης αφού η μεταμεσονύκτια λειτουργία του Μετρό τον ίδιο αριθμό προσωπικού σε σταθμούς με τις υπόλοιπες ώρες, για λόγους ασφαλείας. Επιπλέον, προτάσσεται ως επιχείρημα η ανάγκη εκτέλεσης εργασιών συντήρησης σε συρμούς και δίκτυο κατά τις νυχτερινές ώρες διακοπής της κυκλοφορίας, με την έστω και για σχεδόν 3 ώρες διακοπή της κυκλοφορίας τα Σαββατοκύριακα να χαρακτηρίζεται απαραίτητη. Για τον ίδιο λόγο, στο τραπέζι έχει πέσει και πρόταση για παράταση του πρωινού ωραρίου λειτουργίας τα Σαββατοκύριακα (π.χ. έναρξη κυκλοφορίας από τις 4:00 π.μ.) αντί για την νυχτερινή παράταση ως τις 2:00 π.μ.
Πρόκειται για εμπόδια τα οποία θα πρέπει τώρα να ξεπεραστούν, αν και στο παρελθόν οδηγούσαν σε διακοπή οποιασδήποτε συζήτησης για περαιτέρω παράταση του ωραρίου λειτουργίας στο Μετρό. Στο εξωτερικό, σε πόλεις όπου ισχύει η 24ωρη λειτουργία του Μετρό καθημερινά ή τα Σαββατοκύριακα, σε πολλές περιπτώσεις αφορά συστήματα τα οποία διαθέτουν 3 ή 4 τροχιές ανά γραμμή (χαρακτηριστικό παράδειγμα η Νέα Υόρκη) σε αντίθεση με δύο, όπως στην Αθήνα. Αυτό σημαίνει πως είναι δυνατό η κυκλοφορία να διεξάγεται σε 2 τροχιές ενώ οι άλλες δύο συντηρούνται. Στο Λονδίνο αντίθετα, όπου οι γραμμές διαθέτουν μόνο δύο τροχιές, η 24ωρη λειτουργία του Μετρό τα Σαββατοκύριακα που ισχύει σε συγκεκριμένες γραμμές εδώ και 9 περίπου χρόνια, έγινε δυνατή ύστερα από εκτεταμένες εργασίες αναβάθμισης και αναδιαμόρφωση του προγράμματος συντήρησης έτσι ώστε οι εργασίες να πραγματοποιούνται κυρίως τις καθημερινές. Παρόλα αυτά, συνεχίζεται το περιοδικό κλείσιμο γραμμών ακόμα και για ολόκληρα Σαββατοκύριακα, για λόγους συντήρησης και αναβάθμισης συστημάτων. Αν το Λονδίνο βρήκε μία λύση στο γρίφο, ίσως θα μπορούσε να τα καταφέρει και η Αθήνα.
Πολύ πιο εύκολη, φθηνή αλλά και ωφέλιμη θα μπορούσε να αποδειχθεί πάντως η ενίσχυση και επέκταση των νυχτερινών λεωφορειακών γραμμών της Αθήνας ή γραμμών 24ωρης λειτουργίας, οι οποίες, με εξαίρεση τη δημιουργία μίας νέας γραμμής το 2024 ύστερα από χρόνια προσπαθειών από δημοτικές αρχές και πολίτες, βρίσκονται σε στασιμότητα.
Πριν από δυόμισι περίπου χρόνια, το Athens Transport είχε προτείνει (βλ. και παρακάτω) εναλλακτικά σενάρια για την αύξηση των γραμμών αυτών και πύκνωση των δρομολογίων τους. Σήμερα τα δύο βασικά προβλήματα είναι ότι οι γραμμές αυτές δεν εξυπηρετούν αρκετούς δήμους του λεκανοπεδίου όπως και σημαντικούς οδικούς άξονες (π.χ. Λεωφόρος Ποσειδώνος, Συγγρού, Θηβών κ.ά) ενώ οι συχνότητες δρομολογίων που φτάνουν ακόμα και τη μία ώρα, αποτρέπουν αρκετούς δυνητικούς επιβάτες από τη χρήση τους.
Η έστω και μικρή αύξηση των νυχτερινών λεωφορειακών γραμμών και πύκνωση των δρομολογίων τους θα μπορούσε να φέρει σημαντικά οφέλη σε σχέση με το μικρό συγκριτικά κόστος (λεωφορεία υπάρχουν διαθέσιμα, το μόνο που απαιτείται είναι περισσότερες νυχτερινές βάρδιες οδηγών).
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που χρειάζεται είναι ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός για την ενίσχυση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς της Αθήνας και τις νυχτερινές ώρες ο οποίος δεν θα εξαντλείται σε πρόωρες εξαγγελίες αλλά θα είναι αποτέλεσμα διαβουλεύσεων και μελετών.
Τα νυχτερινά δρομολόγια σήμερα
Με 4 νυχτερινές λεωφορειακές γραμμές, καθώς και 6 λεωφορειακές γραμμές 24ωρης λειτουργίας (εκ των οποίων οι τέσσερις είναι οι γραμμές Express του Αεροδρομίου) γίνεται η εξυπηρέτηση των επιβατών που επιλέγουν να μετακινηθούν με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς τις μεταμεσονύχτιες ώρες.
Οι λεωφορειακές αυτές γραμμές, είναι οι εξής:
Επίσης, κάθε Σάββατο βράδυ (και μόνο τότε) εκτελούνται 4 δρομολόγια ανά κατεύθυνση μεταξύ 00:00 – 02:00 στο τμήμα Ακαδημία – Ζωγράφου της γραμμής 608 Ακαδημία – Γαλάτσι – Νεκρ. Ζωγράφου. Η γραμμή μετά τα μεσάνυχτα δεν συνεχίζει από Ακαδημία προς Γαλάτσι.
Τέλος, οι 4 Λεωφορειακές γραμμές Express προς το Αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος λειτουργούν όλο το 24ωρο. Σκοπός τους όμως είναι να εξυπηρετήσουν μόνο μετακινήσεις από και προς το Αεροδρόμιο για αυτό και ισχύουν περιορισμοί επιβίβασης και επιβίβασης (δεν επιτρέπονται επιβιβάσεις κατά μήκος της διαδρομής από το Αεροδρόμιο και αποβιβάσεις στη διαδρομή προς το Αεροδρόμιο). Επίσης, ισχύει ακριβότερο εισιτήριο σε σχέση με τις υπόλοιπες Λεωφορειακές γραμμές. Οι Λεωφορειακές γραμμές είναι οι εξής:
Σημειώνεται ότι στις γραμμές του Αεροδρομίου συνήθως τα δρομολόγια αυξάνονται τη θερινή περίοδο.
Η πρόταση του Athens Transport για τα νυχτερινά δρομολόγια
Τον Δεκέμβριο του 2022 είχαμε αναφερθεί για ακόμα μία φορά στην ανάγκη επέκτασης των δρομολογίων των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς της Αθήνας κατά τις νυχτερινές ώρες παρουσιάζοντας μία πρόταση με τρία σενάρια για την αύξηση των νυχτερινών λεωφορειακών γραμμών αλλά και την επέκταση του ωραρίου λειτουργίας του Μετρό τα Σαββατοκύριακα.
Πιο αναλυτικά:
Αλέξανδρος Λιάρος – athenstransport.com
