Με λιγότερα οχήματα και προσωπικό και λιγότερα εκτελεσθέντα δρομολόγια στις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας έκλεισε το 2024, την ίδια στιγμή που οι επιβάτες όλων των μέσων αυξάνονται σημαντικά, αν και δεν έχουν φτάσει ακόμα στα προ πανδημίας επίπεδα. Τα στοιχεία από την έκθεση πεπραγμένων του ΟΑΣΑ για την περυσινή χρονιά δείχνουν ότι παρά τις επενδύσεις για την προμήθεια λεωφορείων, τη συντήρηση τροχαίου υλικού, την παραχώρηση δρομολογίων σε ιδιώτες και τις νέες διαδικασίες προσλήψεων, η κατάσταση στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς επιδεινώνεται.
Είναι χαρακτηριστικό πως σχεδόν όλοι οι δείκτες του επιβατικού έργου έχουν αρνητική πορεία το 2024 σε σχέση με το 2023. Στα οδικά μέσα (λεωφορεία και τρόλεϊ συμπεριλαμβανομένων των υπό παραχώρηση γραμμών), τα εκτελεσθέντα δρομολόγια μειώθηκαν από 4.897.296 το 2023 σε 4.705.647 το 2024 (-3,9%). Τα εκτελεσθέντα οχηματοχιλιόμετρα (σ.σ. οχήματα επί χιλιόμετρα που πραγματοποιούν) μειώθηκαν επίσης από 83,4 εκατ. σε 82,6 εκατ. Στα μέσα σταθερής τροχιάς (Μετρό, ΗΣΑΠ, Τραμ), η μείωση έφτασε το -7%, αφού τα δρομολόγια μειώθηκαν από 525.939 σε 488.697. Τα εκτελεσθέντα οχηματοχιλιόμετρα μειώθηκαν από 53,5 εκατ. σε 51 εκατ.
Την ίδια στιγμή, ο αριθμός των επιβατών είχε αντίστροφη πορεία. Στα οδικά μέσα πραγματοποιήθηκαν 232,5 εκατ. επιβιβάσεις, από 215,1 εκατ. επιβιβάσεις το 2023 (+8%). Στα μέσα σταθερής τροχιάς οι επιβιβάσεις έφτασαν τις 254,2 εκατ. το 2024 από 236,2 εκατ. ένα χρόνο πριν (+7,6%). Συγκριτικά πάντως, το 2019, πριν την πανδημία, οι επιβάτες των οδικών μέσων έφταναν τα 321,9 εκατ. και των μέσων σταθερής τροχιάς τα 267 εκατ., επομένως η επιβατική κίνηση, ιδιαίτερα στα οδικά μέσα, υπολείπεται των επιπέδων αυτών.
Βλέποντας την κατάσταση ανά μέσο, παρατηρούμε ότι κανένα δεν έχει μείνει αλώβητο από την υποβάθμιση του μεταφορικού έργου:
Στα Λεωφορεία, πραγματοποιήθηκαν 76,8 εκατ. οχηματοχιλιόμετρα το 2024, από 77,2 εκατ. το 2023. Το 2021 είναι χαρακτηριστικό πως είχαν πραγματοποιηθεί 81,2 εκατ. οχηματοχιλιόμετρα. Οι επιβιβάσεις έφτασαν τις 194,5 εκατ., από 178,5 εκατ. ένα χρόνο πριν. Πρόκειται για το μεγαλύτερο αριθμό επιβατών από το 2020, ένα μοτίβο που επαναλαμβάνεται σε όλα τα μέσα.
Αρνητικό ρεκόρ πενταετίας έχει και το ποσοστό εκτέλεσης δρομολογίων που το 2024 ανήλθε σε 79,5%, αφού από τα 16.500 προγραμματισμένα δρομολόγια (για μία τυπική καθημερινή μέρα) πραγματοποιούταν κατά μέσο όρο τα 13.118. Ένα χρόνο πριν, το ποσοστό αυτό ήταν 85,3%. Τα προγραμματισμένα οχήματα σε ώρα αιχμής ανήλθαν σε 1.118, ελάχιστα αυξημένα από τα 1.109 το 2023, αλλά λιγότερα από τα 1.177 του 2021.
Σταθερά επιδεινούμενη η κατάσταση και στα Τρόλεϊ, όπου το 2024 πραγματοποιήθηκαν 5,8 εκατ. οχηματοχιλιόμετρα, από 6,1 εκατ. το 2023. Οι επιβιβάσεις έφτασαν τις 37,9 εκατ. από τις 36,5 εκατ. το περασμένο έτος.
Το ποσοστό εκτέλεσης δρομολογίων ανήλθε σε μόλις 68,8%, με 1.338 δρομολόγια να εκτελούνται καθημερινά από τα 1.945 προγραμματισμένα (ήταν 69,6% το 2023). Τα προγραμματισμένα οχήματα σε ώρες αιχμής ήταν 140, όσα σχεδόν και το 2023 (141), αλλά σαφώς λιγότερα από τα 155 οχήματα του 2021.
Η γραμμή 1 του Μετρό (ΗΣΑΠ) ήταν το μοναδικό μέσο στο οποίο παρατηρήθηκε μικρή αύξηση του παραγόμενου έργου, αφού εκτελέστηκαν 13,5 εκατ. οχηματοχιλιόμετρα, από 13 εκατ. το 2023. Οι επιβιβάσεις έφτασαν τις 69,9 εκατ. το 2024, από 64,8 εκατ. την προηγούμενη χρονιά.
Το ποσοστό εκτέλεσης δρομολογίων έφτασε το 96,2%, μειωμένο από 98% το 2023, αφού από τα 156 προγραμματισμένα δρομολόγια, πραγματοποιούνταν τα 150 (την περασμένη χρονιά πραγματοποιούνταν 156 από τα 159). Ο αριθμός των προγραμματισμένων συρμών παραμένει καθημερινά 19, εδώ και μία πενταετία.
Λιγότερα δρομολόγια πραγματοποιήθηκαν το 2024 από το 2023 στις γραμμές 2 και 3 του Μετρό, αφού από τα 38,2 εκατ. οχηματοχιλιόμετρα του 2023, είχαμε 35,8 εκατ. οχηματοχιλιόμετρα το 2024. Οι επιβιβάσεις την ίδια χρονιά αυξήθηκαν σε 170 εκατ. από 158,6 εκατ. ένα χρόνο πριν.
Το ποσοστό εκτέλεσης των δρομολογίων του Μετρό συνεχίζει πάντως να είναι διαχρονικά μεγάλο, φτάνοντας στο 99% το 2024. Τα προγραμματισμένα δρομολόγια όμως μειώθηκαν σε 403 από 437 ένα χρόνο πριν. Από αυτά, πραγματοποιήθηκαν τα 399 (το 2023 πραγματοποιήθηκαν 434 από τα 437). Καθημερινά προγραμματίζονταν 41 συρμοί, ένας περισσότερος από το 2023.
Τέλος, στο Τραμ, πραγματοποιήθηκαν 1,6 εκατ. οχηματοχιλιόμετρα το 2024 από 2 εκατ. το 2023. Οι επιβιβάσεις έφτασαν τις 14,1 εκατ., από 12,7 εκατ. ένα χρόνο πριν. Τα προγραμματισμένα δρομολόγια όμως ήταν μόλις 208, από 230 το 2023. Το ποσοστό εκτέλεσης των δρομολογίων ανήλθε σε 96,7%, με 201 δρομολόγια να πραγματοποιούνται (225 το 2023). Οι προγραμματισμένοι συρμοί καθημερινά ήταν 22, λιγότεροι από τους 25 τον περασμένο χρόνο.
Από τους δύο κύριους παράγοντες που επηρεάζουν το μεταφορικό έργο, δηλαδή το διαθέσιμο προσωπικό και τον διαθέσιμο στόλο οχημάτων, μεγαλύτερη συμβολή στην επιδείνωση που παρατηρήθηκε φαίνεται να είχε ο πρώτος. Ανάμεσα στο 2023 και το 2024, το σύνολο του τακτικού προσωπικού σε ΟΑΣΑ, ΟΣΥ και ΣΤΑΣΥ μειώθηκε κατά 215 εργαζόμενους, φτάνοντας τους 6.907. Η μείωση ήταν μεγαλύτερη στην ΟΣΥ, όπου οι 4.699 εργαζόμενοι του 2023 μειώθηκαν σε 4.527 το 2024. Σε βάθος πενταετίας (από το 2020) η ΟΣΥ έχει χάσει 125 εργαζόμενους και η ΣΤΑΣΥ 67.
Παραπάνω είδαμε πως στα περισσότερα μέσα, το 2024 λιγότερα οχήματα πραγματοποιούσαν δρομολόγια σε σχέση με την περασμένη χρονιά. Η ονομαστική δύναμη του στόλου (στην οποία περιλαμβάνονται και τα παροπλισμένα και ακινητοποιημένα οχήματα) δεν μεταβλήθηκε ιδιαίτερα στα μέσα σταθερής τροχιάς όπου το 2024 υπήρχαν 252 βαγόνια στη γραμμή 1, 378 βαγόνια στις γραμμές 2 και 3 του Μετρό και 59 βαγόνια Τραμ. Στα Λεωφορεία αντίθετα, καταγράφηκε μείωση του στόλου τα τελευταία χρόνια, λόγω της εκκαθάρισης/απόσυρσης οχημάτων κατά την παραλαβή νεότερων, συμπεριλαμβανομένης της απόσυρσης των λεωφορείων EURO I που κυκλοφορούσαν από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Το 2024 τα λεωφορεία ήταν 1.373, από 1.625 το 2022, ενώ τα Τρόλεϊ ήταν 199, από 351 δύο χρόνια νωρίτερα.
Αλέξανδρος Λιάρος – athenstransport.com
