Κερδισμένη η Hellenic Train από την αναθεώρηση της σύμβασης με το ελληνικό δημόσιο

Ύστερα από μήνες διαπραγματεύσεων σε ανώτατο επίπεδο, λίγο πριν τα Χριστούγεννα έγινε εφικτή η υπογραφή της αναθεωρημένης σύμβασης μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και της ιταλικών συμφερόντων σιδηροδρομικής εταιρείας Hellenic Train για την ανάθεση Υποχρεώσεων Δημόσιας Υπηρεσίας (ΥΔΥ), τροποποιώντας την αρχική σύμβαση που είχε υπογραφεί τον Απρίλιο του 2022.

Αν και οι αρχικές ανακοινώσεις των δύο πλευρών επικεντρώθηκαν σε σημεία όπως η προμήθεια 23 νέων τρένων ως το 2027, η επίσπευση της ολοκλήρωσης σιδηροδρομικών έργων που εκκρεμούν αλλά και η προσθήκη ρητρών προς την ιδιωτική εταιρεία σε περίπτωση που το επίπεδο των υπηρεσιών υστερεί με δική της ευθύνη, στους όρους της σύμβασης ρυθμίζονται και άλλα ζητήματα, ενώ εισάγονται και όροι οι οποίοι είναι ξεκάθαρα ευνοϊκοί για την ιδιωτική εταιρεία.

Έτσι, προβλέπεται η διαδοχική αύξηση του τιμήματος που θα πληρώνει το δημόσιο προς την Hellenic Train (σήμερα 50 εκατ. ευρώ ετησίως) λόγω αύξησης του δείκτη τιμών καταναλωτή της ΕΛΣΤΑΤ, ενώ δίνεται και η δυνατότητα αξίωσης αποζημιώσεων από το δημόσιο αν επηρεαστεί η εκτέλεση δρομολογίων από την κατάσταση στην οποία θα βρίσκεται η σιδηροδρομική υποδομή, κάτι που μέχρι σήμερα συμβαίνει σε εβδομαδιαία βάση, αν όχι συχνότερα.

Ακολουθούν τα κάποια σημαντικά σημεία τα οποία αναφέρονται στις 19 σελίδες της αναθεωρημένης σύμβασης:

1. Η Hellenic Train (HT) θα έχει την υποχρέωση να καθαρίζει συρμούς οι οποίοι βανδαλίζονται με γκράφιτι κατά τη διάρκεια του σταυλισμού τους σε χώρους της εταιρείας. Επιπλέον θα βοηθά τους Σιδηρόδρομους Ελλάδος (ΟΣΕ) στον καθαρισμό και την αποκατάσταση τροχαίου υλικού το οποίο παραμένει σταθμευμένο αλλά δεν χρησιμοποιείται, με τον ΟΣΕ να επωμίζεται το σύνολο του κόστους.
2. Η HT θα μπορεί να υποβάλει αιτήματα εξαγοράς τροχαίου υλικού που μισθώνει, ιδιοκτησίας ΟΣΕ ή EUROFIMA με τίμημα που θα καθορίζεται με όρους αγοράς.
3. Η μη πραγματοποίηση δρομολογίων επί 20 ημέρες μέσω τρένων ή άλλων μέσων λόγω έλλειψης του αναγκαίου τροχαίου υλικού, θα αποτελεί λόγο καταγγελίας της σύμβασης.
4. Λόγος καταγγελίας της σύμβασης θα αποτελεί και αθέτηση της εκτέλεσης των συμφωνηθέντων δρομολογίων άνω του 10% ημερησίως, για δύο συνεχόμενες μέρες ή 5 μέρες του ίδιου μήνα, εφόσον υπάρχει υπαιτιότητα της HT. Καταγγελία δεν θα γίνεται αν η εταιρεία συμμορφωθεί τελικά με τις υποχρεώσεις της εντός 30 ημερών.
5. Κάθε χρόνο, η HT θα υποβάλει εγγύηση καλής εκτέλεσης της σύμβασης ίση με το 4% του ύψους αυτής. Επίσης η εταιρεία θα μπορεί να αιτείται κάθε έτος της προκαταβολή του 20% της αξίας της σύμβασης η οποία θα επιστρέφεται ως το τέλος του έτους.
6. Σε περίπτωση μη εκτέλεσης δρομολογίων για λόγους υποδομής, η HT μπορεί να αιτείται αποζημίωση για τις ζημίες που θα υπολογίζονται από ορκωτό λογιστή.
7. Η HT θα μπορεί να υποβάλλει αιτήματα ανά πάσα στιγμή για αναπροσαρμογή της τιμολογιακής πολιτικής.
8. Το δημόσιο θα πρέπει να καταβάλει στην εταιρεία αποζημίωση ύψους 50 εκατ. ευρώ χωρίς ΦΠΑ το χρόνο (σ.σ. όπως ίσχυε ήδη). Από το 2026 και έπειτα, το ποσό αυτό θα αναπροσαρμόζεται με βάση τον ετήσιο Γενικό Δείκτη Τιμών Καταναλωτή της ΕΛΣΤΑΤ, ενώ το ποσό δεν θα μπορεί να πέσει κάτω από τα 50 εκατ. ευρώ. Το ποσό θα απομειώνεται σε περίπτωση μη εκτέλεσης δρομολογίων χωρίς αντικατάσταση.
9. Δεν θα υπάρχει ευθύνη του δημοσίου σε περίπτωση μη επίτευξης των προβλεπόμενων εσόδων της HT, υπό τον όρο πως το δημόσιο θα διατηρεί την υποδομή σε τέτοια κατάσταση που δεν θα επηρεάζει την εκτέλεση των υπηρεσιών.
10. Το δημόσιο θα καλύπτει την διαφορά αν επί δύο συναπτά έτη τα έσοδα της HT συμπεριλαμβανομένου της αποζημίωσης είναι χαμηλότερα από τα λειτουργικά έξοδα. Αν τα καθαρά έσοδα είναι αρνητικά για λόγους ανωτέρας βίας, τότε το δημόσιο θα υποχρεούται είτε να καλύψει τη συσσωρευμένη ζημιά του παρόχου είτε να συμφωνήσει σε αναπροσαρμογή της σύμβασης.
11. Σε περίπτωση που χρειαστεί αύξηση της αποζημίωσης, θα πρέπει να υπάρξει ανάλογη πίστωση από το Υπουργείο Οικονομικών. Αν αυτό δεν γίνει εφικτό, η εναλλακτική θα είναι η συμφωνία για μείωση των δρομολογίων
12. Η HT θα μπορεί να αιτείται την κάλυψη των ζημιών που προκύπτει από την μη εκτέλεση δρομολογίων λόγω της κατάστασης της υποδομής ή λόγων ανωτέρας βίας και συγκεκριμένα αυτές που προκύπτουν  από δαπάνες ηλεκτροκίνησης ή τελών υποδομής. Κυβερνητική επιτροπή θα αποφασίζει σχετικά εντός 30 ημερών. Για την κάλυψη των ζημιών της εταιρείας, θα μπορεί να χρησιμοποιείται και το υπόλοιπο -αν υπάρχει- του μέρους της ετήσιας αποζημίωσης των 50 εκατ. ευρώ (συγκεκριμένα των 29 εκατ. ευρώ) που αφορά την εξόφληση τελών υποδομής και μίσθωσης τροχαίου υλικού.
13. Κάθε μήνα θα καταβάλλεται το 80% της αποζημίωσης προς την HT για τα εκτελεσθέντα δρομολόγια του προηγούμενου μήνα, σύμφωνα με τα στοιχεία που θα προκύπτουν από το σύστημα γεωεντοπισμού. Σε περίπτωση αστοχίας του συστήματος αυτού, η εταιρεία θα αναφέρει τα δρομολόγια που πραγματοποίησε. Η εταιρεία οφείλει να παράσχει διευκολύνσεις προκειμένου να εγκατασταθεί στους συρμούς το σύστημα αυτό.
14. Ανά εξάμηνο θα καταβάλλεται η αποζημίωση για οδικά δρομολόγια υποκατάστασης, ενώ θα γίνεται και η επιβολή των ρητρών. Το υπόλοιπο 20% της αποζημίωσης θα καταβάλλεται μετά το πέρας του πρώτου εξαμήνου κάθε έτους μαζί με το κόστος μίσθωσης τροχαίου υλικού από τον ΟΣΕ και τα τέλη πρόσβασης στο δίκτυο. Συνολική εκκαθάριση θα γίνεται μετά το τέλος του έτους.
15. Σε περίπτωση εκπρόθεσμης ή μη εκτέλεσης του επενδυτικού σχεδίου της εταιρείας, θα επιβάλλεται ποινή ίση με το 2% της ετήσιας αποζημίωσης (μετά από περίοδο χάριτος 6-12 μηνών για την ολοκλήρωση των επενδύσεων).
16. Σε περίπτωση ακινητοποίησης της αμαξοστοιχίας λόγω βλάβης με ευθύνη της εταιρείας, που προκαλεί καθυστέρηση στο δρομολόγιο θα επιβάλλεται ποινή ίση με το 25% της αξίας του δρομολογίου για καθυστέρηση 60-119 λεπτών, 50% για καθυστέρηση 60-119 λεπτών, 100% για καθυστέρηση άνω των 180 λεπτών με προσαύξηση ίση με την αξία του δρομολογίου για κάθε επιπλέον ώρα.
17. Αν για την ασφαλή απομάκρυνση επιβατών από ακινητοποιημένη αμαξοστοιχία απαιτηθεί χρόνος άνω της 1 ώρας, η εταιρεία θα καταβάλει αποζημίωση στους επιβάτες, διπλάσια από τη μέχρι σήμερα. Αν για να συμβεί απομάκρυνση ή απεγκλωβισμός επιβατών απαιτηθεί παρέμβαση κρατικών υπηρεσιών (π.χ. Αστυνομία, Πυροσβεστική, Πολιτική Προστασία κ.λπ.), η εταιρεία θα αποζημιώνει το σχετικό κόστος.
18. Αν η πραγματοποίηση των δρομολογίων επηρεαστεί άνω του 10% ημερησίως ως αποτέλεσμα ακινητοποίησης αμαξοστοιχίας με ευθύνη της HT, μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο που θα φτάνει το 1.000.000 ευρώ.
19. Οι ποινές σχετικές με βλάβες σε αμαξοστοιχίες με ευθύνη της HT μειώνονται στο μισό αν πρόκειται για μισθωμένο τροχαίο υλικό για το οποίο δεν παράγονται ανταλλακτικά
20. Αν μέχρι την 1/1/2027 διαπιστωθεί πως η HT δεν έχει τηρήσει τις υποχρεώσεις της για την υλοποίηση του επενδυτικού προγράμματοςμε δική της υπαιτιότητα, θα λάβει προθεσμία 6-12 μηνών για να το πράξει, διαφορετικά, θα επιβληθούν πρόστιμα και το δημόσιο θα έχει το δικαίωμα καταγγελίας της σύμβασης ατελώς.

Αλέξανδρος Λιάρος – athenstransport.com